History of Dagupan Pangasinan Tagalog ✍️
🏙️ Kasaysayan ng Dagupan City
Ang mga unang nanirahan sa Dagupan ay pinaniniwalaang nagmula sa Flores Island sa Indonesia. Ang kanilang wika ay kahawig ng wikang Pangasinan. Pangunahing ikinabubuhay noon ng mga tao ang pangingisda at paggawa ng asin, na hanggang ngayon ay isa pa ring mahalagang kabuhayan sa mga baybaying lugar ng lungsod.
Noong 1580, ang lugar ng Dagupan ay naging bahagi ng Alcadia Mayor ng Pangasinan, isang yunit ng pamahalaang sibil noong panahon ng mga Espanyol.
Sa simula, tinawag itong “Bacnotan” ng mga misyonerong Agustino.
Pagsapit ng 1583, isa na ito sa mga pangunahing sentro ng kalakalan sa buong Ilocos Region.
Noong 1660, pinangunahan ni Andres Malong ng Binalatongan ang isang pag-aalsa laban sa mga Espanyol. Matapos mapigilan ang himagsikan, muling itinayo ng mga mamamayan ang kanilang bayan at bilang alaala sa pagtitipon ng mga puwersa, pinangalanan nila ito bilang “Nandaragupan”, na nangangahulugang “kung saan nagtitipon ang mga tao.”
Pagsapit ng 1780, pinaikli ito sa “Dagupan”, na siyang ginagamit hanggang ngayon.
Noong 1855, binuksan ng pamahalaang Espanyol ang Sual bilang daungan ng dayuhang kalakalan, kung saan dumadaan ang mga barkong may kargang bigas patungong Tsina at Macao. Dahil dito, naging kilala rin ang Labrador, Lingayen, at Dagupan bilang mga sentro ng paggawa ng barko.
Noong Disyembre 1897, dumating sa Dagupan sina Heneral Emilio Aguinaldo at Gobernador Heneral Primo de Rivera sakay ng tren ng Ferrocarril de Manila–Dagupan, patungo sa daungan ng Sual para sa pag-alis ni Aguinaldo papuntang Hong Kong alinsunod sa kasunduang Pact of Biak-na-Bato.
Pagkatapos nito, noong Hulyo 22, 1898, napalaya ang Pangasinan mula sa pamahalaang Espanyol sa pamamagitan ng mga Katipunero na pinamunuan nina Juan Quesada at Eliseo Arzadon ng Dagupan.
Sa panahon ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig, ginawa ng mga Hapon na panlalawigang kabisera ang Dagupan.
Noong 1945, nang simulan ng mga pwersang Amerikano sa pamumuno ni General Douglas MacArthur ang operasyon ng paglaya sa Luzon, isa ang Dagupan sa mga lugar na pinagsalubungan ng mga puwersa sa Lingayen Gulf landings. Itinatag ni MacArthur ang kanyang headquarters sa Dagupan bilang bahagi ng paghahanda sa paglaya ng Maynila.
Noong Hunyo 20, 1947, dalawang taon matapos ang digmaan, nilagdaan ni Pangulong Manuel Roxas ang Republic Act No. 170, na nagbigay ng charter o pagiging lungsod sa Dagupan — ito ay inakda ni Speaker Eugenio Perez.
Noong Hulyo 16, 1990, isang malakas na lindol (7.7 magnitude) ang tumama sa hilagang Luzon na labis na nakaapekto sa Dagupan, nagdulot ng liquefaction at pagkasira ng mga tulay, gusali, at kalsada. Ngunit sa kabila nito, ipinakita ng mga Dagupeño ang kanilang katatagan at muling itinaguyod ang Dagupan bilang isa sa mga pangunahing
lungsod sa Rehiyon I.
Cabre Tv
Comments
Post a Comment