History of Benquet Tagalog history ✍️

 Kumpletong Video Script: Kasaysayan ng Benguet (Tagalog)

---

[Intro – Scene 1]

Visual: Map ng Northern Luzon at Cordillera Administrative Region

Narrator:

"Maligayang pagdating sa Benguet, isang lalawigan sa Cordillera Administrative Region o CAR. Kasama sa CAR ang Abra, Apayao, Baguio City, Ifugao, Kalinga, at Mountain Province. Kilala ang rehiyon sa kabundukan, matatarik na gulod at bangin, at kaaya-ayang klima."

Visual: Satellite view at bundok ng Benguet

Narrator:

"Ang Benguet ay nasa 16°33′ hilaga at 120°34′–120°52′ silangan, napapaligiran ng Mountain Province sa hilaga, Pangasinan sa timog, Ifugao at Nueva Vizcaya sa silangan, at La Union at Ilocos Sur sa kanluran. Binubuo ito ng 1 congressional district, 2 provincial board districts, 13 bayan, at 140 barangay. May tatlong pangunahing etnolingguwistikong grupo: Kankanaey, Ibaloi, at Kalanguya, kasama ang iba pang maliliit na tribo na may sariling kultura at kasaysayan."

---

[Maagang Paninirahan at Paggalugad – Scene 2]

Visual: Ilustrasyon ng mga katutubo sa bundok, lambak, at baybayin

Narrator:

"Matagal bago dumating ang mga Kastila, ang mga tao ng Benguet ay nanirahan sa kabundukan at lambak, pati sa baybayin ng Ilocos Sur, Pangasinan, La Union, at hanggang sa sinaunang sentro ng kalakalan sa Ituy, ngayon ay Aritao sa hilagang Luzon. Walang pormal na politikal na dibisyon; ang pamumuhay ay nakatuon sa panghuhuli, pagtatanim, at barter o kalakalan."

Visual: Ilustrasyon ng mga twin settlements

Narrator:

"Ang mga kauna-unahang pamayanan ay magkakapatid:

Chuyo at Tonglo sa Baguio-Tuba

Darew at Palaypay sa Kapangan-Tublay

Imbose at Amlimay sa Kabayan-Bugias

Namiligan at Palatang sa Mankayan-Bakun"

Visual: Animation ng mga minahan at sentro ng kalakalan

Narrator:

"Ang mga minahan ng ginto at tanso ay matatagpuan sa Pancutcutan, Acupan, Apaiao, Penas, at Locjo. Ang mga sentro ng barter ay sa Ituy (Aritao), Tagudin, Vigan, at Lingayen. Ang kalakal: ginto, tanso, bakal, pulot, beeswax, alipin, at iba pang produkto ay ipinagpapalit sa asin, hayop, bulak, kumot, at gamit mula sa ibang bansa."

---

[Pinagmulan ng Pangalan – Scene 3]

Visual: La Trinidad, lawa, carabaos, at mga katutubo

Narrator:

"Ang La Trinidad noon ay pamayanan sa paligid ng lawa, puno ng wildlife. Ang mga tao ay nagtatanim ng gabi, kamote, taro, at palay, at nagpapastol ng kalabaw. Ang mga katutubo ay nagsusuot ng makakapal na takip sa ulo na tinatawag na 'benget' para proteksyon sa lamig. Maling binigkas ng mga Kastila, naging 'Benguet' ang pangalan ng buong rehiyon, na sumasaklaw sa teritoryo ng mga Ibaloi, Kankanaey, Kalanguya, at iba pang minor tribes."

---

[Panahon ng Kastila – Scene 4]

Visual: Kastila sa bundok, pakikipaglaban sa katutubo

Narrator:

"Noong 1572, unang pumasok sa Benguet ang ekspedisyon ni General Juan de Salcedo upang maghanap ng ginto at tanso. Sa loob ng kalahating siglo, patuloy na nagtangka ang Kastila na sakupin ang Benguet, ngunit nanatiling malaya ang mga katutubo. Noong 1664, pansamantalang umatras ang Kastila dahil sa malakas na paglaban."

Visual: Battle of Tonglo (1759)

Narrator:

"Isang kilalang laban ay sa Tonglo noong 1759, sa pagitan ng Baguio at Tuba. Matapos ang limang oras ng mabigat na atake, nasira ang pamayanan ngunit hindi nasakop ang mga tao."

Visual: Pais de Igorrotes map

Narrator:

"Noong 1829–1833, nagpadala ang Kastila ng punitive expeditions laban sa Benguet para kontrolin ang di-awtorisadong tabako at raids sa lowlands. Itinatag ang 'Pais de Igorrotes y Partidas del Norte Pangasinan', na nahati sa apat na military districts: Benguet, Yamcayan, Abra, at Ifugao."

Visual: Rancherias at Commandancias

Narrator:

"Noong 1846, itinatag ang Distrito de Benguet bilang Commandancia Politico Militar. Noong 1854, naging regular ang Distrito. Ang La Trinidad ang kabisera, at ang mga rancherias ay: Baguio, Sablan, Galiano, Ambuclao, Dacian, Bocot, Adaoay, Cabayan, Loo, Tublay, Kapangan, Balacbac, Quibungan, Palina, Ampusongan, Ytogon, Atoc. Kasama rin ang mga Commandancia Politico Militar ng Lepanto-Bontoc, Tiangan, at Amburayan."

---

[Rebolusyon at Unang Republika – Scene 5]

Visual: Mga lider ng Benguet sa rebolusyon

Narrator:

"Noong 1898, lumaban ang Benguet sa Rebolusyong Pilipino sa pamumuno nina Juan Oraa Carino, Mateo Carantes, Magastino Laruan, at Piraso. Noong 1899, naging lalawigan ang Benguet sa ilalim ng Unang Republika ng Pilipinas. Ang kabisera ay sa Tuel, Tublay. Dito rin nagbigay-proteksyon ang Presidente ng Kongreso ng Pilipinas, Vicente Patemo Sr."

---

[Panahon ng Amerikano – Scene 6]

Visual: Amerikanong opisyal, Baguio, La Trinidad

Narrator:

"Noong Nobyembre 23, 1900, itinatag ang Civil Government ng Benguet sa pamumuno ni H.P. Whitmarsh. Ang mga rancherias ay naging townships. Baguio ang kabisera hanggang 1916, at pagkatapos ay La Trinidad ang naging kabisera."

Visual: Map ng Mountain Province 1908

Narrator:

"Noong Agosto 13, 1908, itinatag ang Mountain Province, kung saan ang Benguet ay naging sub-province. Noong Pebrero 4, 1920, na-abolish ang Lepanto at Amburayan, at ang 19 townships ay pinagsama sa 13 municipalities: Atok, Bakun, Bokod, Buguias, Itogon, La Trinidad, Kabayan, Kibungan, Kapangan, Mankayan, Sablan, Tuba, at Tublay."

---

[Modern Benguet – Scene 7]

Visual: Tanawin ng La Trinidad, taniman, selebrasyon ng kultura

Narrator:

"Noong Hunyo 18, 1966, sa bisa ng Republic Act 4695, naging regular at hiwalay na lalawigan ang Benguet. Ngayon, ito ay may 13 bayan at 140 barangay, sentro ng agrikultura, ku

ltura, at turismo sa Cordillera."

Visual: Outro – Bundok, taniman, selebrasyon

Narrator:

"Tuklasin

Narrator:

"Tuklasin ang Benguet – tahanan ng mayamang kasaysayan, kultura, at kalikasan. Bisitahin at damhin ang paraisong ito sa puso ng Cordillera.

Cabre Tv"