Kasaysayan Ng Dinalupihan Bataan tagalog history ready to make video✍️

 "Ang Kasaysayan ng Bayan ng Dinalupihan, Bataan"

(with background music — makasaysayang tono, mabagal na drum beat o native flute)

---

🎙️ NARRATION SCRIPT:

🎧 [INTRO]

Sa kanlurang bahagi ng Luzon, sa lalawigan ng Bataan, matatagpuan ang bayan ng Dinalupihan — isang bayang may mayamang kasaysayan, likas na kagandahan, at pusong matatag na hindi kailanman nalupig ng panahon.

---

🏝️ PANAHON BAGO DUMATING ANG MGA KASTILA

Bago pa man dumating ang mga Kastila noong ika-16 na siglo, ang lupang kinatatayuan ng Dinalupihan ay bahagi ng malawak na tinatawag na Capampangan Empire, na sumasaklaw noon sa Pampanga, Tarlac, Nueva Ecija, Bulacan, Zambales, at Pangasinan.

Noon, ang Dinalupihan ay isa lamang maliit na sitio ng Llana — na ngayon ay kilala bilang bayan ng Hermosa. Pinaniniwalaang pinamumunuan ito ng mga Aeta tribes, na sinundan ng mga Kapampangan at Tagalog na nanirahan sa paligid ng mga ilog at kabundukan.

Sagana ang lugar sa likas na yaman — mayaman sa kagubatan, malinaw na ilog, at may mga talon na nagbibigay-buhay sa mga naninirahan. Ang kabuhayan nila ay pangingisda, pangangaso, at pagtotroso.

---

🇪🇸 PANAHON NG MGA KASTILA

Taong 1578, dumating ang mga Kastila sa Bataan. Sa una, ang lalawigan ay hinati sa dalawang bahagi: Pampanga at Corregimiento ng Mariveles.

Ngunit noong 1754, sa pamumuno ni Gobernador Heneral Pedro Manuel de Arandia, tuluyang itinatag ang Lalawigan ng Bataan bilang hiwalay na probinsya.

Noon, ang Dinalupihan ay nanatiling sitio ng Hermosa at pinamumunuan ng mga misyonerong pari sa ilalim ng simbahan ng San Miguel.

---

🏞️ PINAGMULAN NG PANGALAN NA “DINALUPIHAN”

May dalawang pinagmulan ang pangalan ng Dinalupihan:

Una, mula sa salitang “Di-nalupigan”, na nangangahulugang hindi natalo o hindi napasuko — dahil sa katatagan at tapang ng mga naninirahan dito.

Pangalawa, ayon sa mga Kastila, nagmula ito sa mga salitang “din-a-lupia”, na ang ibig sabihin ay empty lands o lupang hindi masyadong maunlad noong una.

Anuman ang pinagmulan, pareho itong sumasalamin sa katangian ng mga taga-Dinalupihan — matibay, marangal, at matatag.

---

✝️ ANG PANANAKOP SA PAMAMAGITAN NG KRUS

Sa halip na espada, krus ang ginamit ng mga Kastila sa Dinalupihan.

Ang mga misyonerong pari ang unang nagturo ng Kristiyanismo, nagtayo ng kapilya, at nagturo ng bagong pamumuhay sa mga mamamayan.

Ang lupaing dating binubungkal ng mga mamamayan ay kalaunan ay napunta sa simbahan. Tinawag itong Hacienda de San Juan de Dinalupihan — isang pag-aari ng Arsobispado ng Maynila.

Layunin ng hacienda na suportahan ang San Carlos Seminary sa Maynila, ngunit kalaunan ay napabayaan at ginawang pastulan ang mga lupain.

---

🌾 ANG PAGKABUO NG BAYAN

Sa pagitan ng 1817 hanggang 1819, pinamunuan ni Arsobispo Juan Antonio Zulaibar ang pagtatatag ng hacienda.

Ngunit dahil sa kakulangan ng kita, nabigo ang proyekto.

Doon nagsimula ang unti-unting pag-usbong ng pamayanan ng Dinalupihan.

Pagsapit ng 1839, dumating si Don Pedro Fermin Bernal, ang unang paring Pilipinong misyonero.

Itinatag niya ang unang visita o kapilya ni San Juan Bautista, na siyang naging patron ng bayan.

Sinundan ito ng iba pang mga pari gaya nina Don Bernardo Marcelo, Don Mariano Miranda, at Don Victoriano Chevarria.

Sa panahon ni Chevarria, tuluyang naitatag ang Dinalupihan bilang regular na bayan noong 1865.

---

🏛️ ANG UNANG PAMAHALAAN

Ang unang gobernadorcillo ng Dinalupihan ay si Alberto Peñaflor, na nagsilbi mula 1865.

Ang kanyang pamumuno ang nagpatibay ng unang sistemang sibil sa bayan.

Pagsapit ng 1895, naging Kapitan Municipal si Felipe Peñaflor, na siyang namuno bago sumiklab ang Himagsikang Pilipino.

Noong 1901, sa ilalim ng pamahalaang itinaguyod ni Emilio Aguinaldo, naging unang Presidente Actual si Ramon Estanislao Sr.

Mula rito, nagsimula ang paggamit ng pamagat na Municipal President o Mayor para sa mga pinuno ng bayan.

---

⛰️ ANG SIMBOLO NG BAYAN – MT. MALASIMBO

Sa hilagang bahagi ng bayan matatagpuan ang Bundok Malasimbo — isang likas na tanawin na naging simbolo ng katatagan ng mga taga-Dinalupihan.

Ayon sa mga matatanda, kapag natatakpan ito ng makapal na ulap, senyales ito ng paparating na bagyo.

Ngunit para sa mga mamamayan, ito rin ay tanda ng proteksyon at biyaya ng kalikasan.

---

📜 MAHAHALAGANG PETSA SA KASAYSAYAN NG DINALUPIHAN

Taon Pangyayari

1578 Dumating ang mga Kastila sa Bataan

1706 Naging pueblo ang Hermosa; sitio pa ang Dinalupihan

1754 Bataan naging hiwalay na lalawigan

1817–1819 Itinatag ang Hacienda de San Juan de Dinalupihan

1839 Itinayo ang unang kapilya ni San Juan Bautista

1865 Dinalupihan naging opisyal na bayan ng Bataan

1895 Felipe Peñaflor, unang Kapitan Municipal

1901 Ramon Estanislao Sr., unang Presidente Actual

---

🎯 PANGWAKAS NA MENSAHE

Mula sa simpleng sitio ng Llana hanggang sa makabagong bayan na kilala ngayon, ang Dinalupihan ay patuloy na nagpapatunay ng tapang, pananampalataya, at pagkakaisa ng mga mamamayan nito.

Isang bayan na “hindi kailanman nalupig” —

Isang bayan ng Dinalupihan, Bataan.

---

🪶 CLOSING CARD / OUTRO: “Ang Kasaysayan ay hindi lamang nakaraan — ito ang ating pagkakakilanlan.”

📍 Voice-over by [Your Name or Channel]

🎥 CABRE TV | JHAY VLOGS CABS