History of Barangay Lawy Capas Tarlac Tagalog ✍️

 🏡 KASAYSAYAN NG BARANGAY LAWY

(Bayan ng Capas, Lalawigan ng Tarlac)

Ang Barangay Lawy ay isa sa mga pinakamatandang barangay ng bayan ng Capas. Ayon sa mga tala, ito ay itatag noong 1880, sa panahong ang orihinal na sentro ng Capas ay nasa tinatawag na “Baleng Aran” (Old Town) na matatagpuan malapit sa Ilog Cut-Cut.

Noong mga unang taon ng paninirahan, ang Lawy ay isang liblib at masukal na kagubatan na tinitirhan ng mga maiilap na hayop gaya ng baboy-ramo, usa, ahas, unggoy, at iba’t ibang uri ng ibon.

Ang mga unang nanirahan sa lugar na ito ay ang mga Aeta, na noon ay lumisan mula sa Barangay San Mateo (o San Miguel ayon sa ibang tala) matapos ang pagdating ng mga Kastila. Sa kanilang paglalakbay, napansin nila ang maraming baging o mga halamang gumagapang na kahawig ng rattan. Dahil dito, tinawag nila ang pook na “Lawe”, na sa kanilang wika ay nangangahulugang rattan. Sa paglipas ng panahon, ang Lawe ay naging Lawy, na siyang opisyal na pangalan ng barangay hanggang ngayon.

Dahil sa sagana sa kagubatan at mayayabong na lupain, maraming pamilyang Ilocano ang nagsimulang manirahan dito upang magsaka at mamuhay. Nagsimula silang magbungkal ng lupa at magtayo ng mga tahanan, dahilan upang umatras sa kabundukan ang mga Aeta at tuluyang mawalan ng pamayanang nakatira sa kapatagan ng Lawy.

Ilan sa mga pionero o unang pamilya na nanirahan at nagtatag ng Lawy ay ang mga Cajesdo, Caduas, Apostol, Lisa, at Bagayan, sinundan ng iba pang pamilya tulad ng Abao, Yalung, Dey, Santos, Dumaguing, Dela Peña, Dela Cruz, Limcaoco, Zamela, Dumalan, Dominguez, Gonzales, Loresca, Anagu, Yambo, Duqueza, Andro, Lacsan, at Pantino.

Noong panahon ng Hukbalahap (Huks), naging mapanganib ang pamumuhay ng mga residente sa Lawy dahil sa mga labanan at takot na dulot ng armadong kilusan. May mga pamilyang naapektuhan gaya ng mga Inguir, Gayabay, Capullo, at Meneses. Gayunman, nanatiling matatag ang mga taga-Lawy at sa paglipas ng panahon ay patuloy na lumago ang populasyon.

Matatagpuan ang Barangay Lawy sa hilagang-kanlurang bahagi ng Capas, humigit-kumulang pitong kilometro mula sa poblacion (sentro ng bayan). Ito ay napapalibutan ng Baugo sa hilaga, Aranguren sa timog, U.S. Military Reservation sa kanluran, at Manga at Dolores sa silangan.

Ang Lawy ay may malalawak na lupang pansakahan at mga hacienda ng tubo na dinadaluyan ng O’Donnell Irrigation System. Ilan sa mga kilalang may-ari ng lupain ay ang mga Tanglao, Pineda, Bagu, Obreso, at Atienza. Ang pangunahing mga produkto ay palay, tubo, mais, kamote, mangga, at kaymito.

Ang industriya ng agrikultura ang pangunahing pinagkakakitaan ng mga mamamayan, lalo na sa panahon ng pagtatanim at pag-aani. Mayroon ding mga kababayan na gumagawa ng damit-pambata na ibinibenta sa pamamagitan ng mga ahente mula sa Capas at Lawy mismo.

Dahil sa pagdami ng tao, maraming sitio ang naitatag sa paligid ng Lawy. Isa sa mga kilala rito ay ang Sitio Tela Teo, na nakuha ang pangalan mula sa batong kahugis-tao na matatagpuan sa isang burol malapit dito.

Sa paglipas ng mga taon, patuloy na umunlad ang Lawy — mula sa isang tahimik na pamayanang agrikultural tungo sa isang barangay na aktibo sa kalakalan, edukasyon, at pamahalaang lokal. Sa kabila ng pag-unlad, napananatili pa rin ng mga residente ang pagkakaisa, kababaang-loob, at pagmamahal sa kalikasan na siyang pundasyon ng kanilang kasaysayan.